Historia hokeja w Polsce
Podobnie jak w innych krajach, równiez w Polsce rozwój hokeja byl zwiazany z łyżwiarstwem. W Polsce hokej na lodzie zaczęto uprawiac w latach dwudziestych - po odzyskaniu Niepodległości. Pierwsze grupy młodziezy tworzące hokejowe drużyny pojawiły sie w Warszawie, Łodzi i we Lwowie. W 1922 r. w Warszawie, Polonia i AZS utworzyły pierwsze klubowe sekcje hokeja na lodzie.
Jako datę narodzin polskiego hokeja przyjmuje sie rok 1925, w którym 4 warszawskie kluby: Polonia, AZS, Warszawianka i Warszawskie Towarzystwo Łyżwiarskie założyły w stolicy Polski Zwiazek Hokeja na Lodzie (PZHL). Choć PZHL powołały do życia zespoly warszawskie, hokej uprawiano juz praktycznie w całej Polsce. Powstawały kolejno hokejowe drużyny przy klubach we Lwowie (Pogon, Czarni, Lechia), Krakowie (Cracovia, Wisla, Sokól), Wilnie (AZS), Krynicy (KTH), Katowicach (Dab), Łodzi (LKS), Toruniu i Poznaniu.
W 1926 r. PZHL został przyjęty w poczet członków Miedzynarodowej Federacji Hokeja na Lodzie (LIHG, pózniej IIHF). W tym samym roku reprezentacja Polski wystąpiła w Mistrzostwach Europy w Davos (Szwajcaria), w których zajęła 6 miejsce. W przeddzień otwarcia turnieju (11.01.1926) Polacy rozegrali towarzyski mecz z Austrią ulegając wysoko 1:13. Był to pierwszy oficjalny hokejowy mecz miedzypaństwowy polskiej reprezentacji. Rok pózniej w Wiedniu, Polska była juz 4, a w roku 1929 w Budapeszcie zdobylismy srebrny medal i tytuł wicemistrzów Europy, ulegajac tylko Czechosłowacji. Na I Mistrzostwach Świata w hokeju na lodzie rozgrywanych w 1930 r. w Chamonix i Davos Polska zajęła 5 miejsce.
Pierwsze Mistrzostwa Polski zorganizowano w 1927 r. Runda finalowa odbyla sie w dniach 21 i 22 lutego 1927 r. w Zakopanem. W wyniku wcześniejszych eliminacji do finalów awansowaly 3 zespoly: AZS Warszawa, Pogon Lwów i Warszawskie Towarzystwo Łyżwiarskie. Pierwszym Mistrzem Polski zostala drużyna AZS Warszawa. Taki system rozgrywek o Mistrzostwo Polski - droga eliminacji okręgowych lub grupowych, a następnie rozegranie turnieju finalowego - trwal do 1955 roku. Dopiero w sezonie 1955-56 utworzono 8-drużynową I i II ligę, a mecze rozgrywano systemem każdy z każdym, mecz i rewanż.
W grudniu 1930 r. w Katowicach otworzono pierwsze w Polsce (a 12 w Europie) sztuczne lodowisko - Torkat. Wybudowanie Torkatu było warunkiem przyznania Polsce organizacji Mistrzostw Świata w 1931 r. w Krynicy jako zabezpieczenie, gdyby warunki pogodowe nie pozwolily rozegrać turnieju na lodowisku naturalnym w Krynicy. Na turniej do Krynicy, rozgrywanym w dniach od 1 - 8 lutego 1931 r., oprócz gospodarzy, przyjechalo 10 narodowych reprezentacji: Kanada, USA, Anglia, Austria, Czechosłowacja, Szwecja, Francja, Włochy, Węgry oraz Rumunia. Niestety, zabraklo mistrzów Europy - Niemców oraz wicemistrza - Szwajcarii. r. Polscy hokeisci w krynickiej imprezie wypadli znakomicie. Zdobyli tytul wicemistrzów Europy, a w Mistrzostwach Świata zajęli 4 miejsce. Od naszych reprezentantów lepsze były tylko zespoly Kanady, USA i Austrii. W roku 1932 reprezentacja Polski po raz pierwszy wystapila na zimowych igrzyskach olimpijskich. Niestety, w Lake Placid (USA) - gdzie odbywal sie olimpijski turniej - Polacy zajęli ostatnie miejsce, przegrywajac wszystkie mecze.
W pierwszym powojennym sezonie 1945-46 w Polsce wznowiło działalność 16 klubów skupionych w 4 okregach hokejowych: krakowskim (Cracovia, Wisła, Podhale i Nowy Targ, KTH Krynica, RKS Legia Kraków), katowickim (Siła Giszowiec, HKS Szopienice, Orzeł Welnowiec, Siemianowiczanka, Piast Cieszyn, Czestochowski KS), poznańskim (Warta, Lechia, Stella Gniezno) oraz lódzkim (LKS, HKS Zgierz). Polska utracila ośrodki: lwowski i wilenski, nie było również widać najsilniejszego w okresie międzywojennym ośrodka warszawskiego. W 1946 r. pierwszym powojennym mistrzem Polski zostala Cracovia Kraków. W pierwszych powojennych Mistrzostwach Świata rozegranych w 1947 r. w Pradze triumfowali gospodarze, a drużyna Polski zajęła 6 miejsce wyprzedzajac tylko Rumunię i Belgię. Rok później, na olimpiadzie w St. Moritz (Szwajcaria) polscy hokeisci uplasowali się na 7 miejscu, przed Austrią i Włochami. W latach 1951-57 w mistrzostwach Polski nieprzerwanie triumfowali hokeisci Legii Warszawa.
W sezonie 1955-56 po raz pierwszy hokejowe rozgrywki ligowe w Polsce rozegrano wg nowych zasad. Po 8 zespolów w I i II lidze walczylo ze sobą systemem każdy z każdym, mecz - rewanż. Mistrzem Polski została warszawska Legia, wyprzedzając dwie drużyny katowickie: Górnika i Start. Do drugiej ligi spadła Gwardia Katowice, natomiast awans do ekstraklasy wywalczyli hokeisci KTH Krynica. Od 1958 do 1970 r. tytuły Mistrzów Polski praktycznie na przemian zdobywali zawodnicy dwóch klubów: Górnika Katowice (pózniej GKS) i Legi Warszawa. W latach 1965-71 w pierwszej lidze występowały aż 4 kluby z Katowic: GKS Katowice, Baildon Katowice, Naprzód Janów i Górnik Murcki. W sezonie 1965-66 pierwszą ligę powiększono do 10 zespolów. W latach 70-tych polski hokej zdecydowanie zdominowała drużyna Podhala Nowy Targ, która zdobyła 9 mistrzowskich tytułów z rzędu (1971-79). Za plecami Podhala walkę o srebrne medale MP toczyły między sobą drużyny katowickie: Baildon Katowice i Naprzód Janów.
W 1976 r. Polska po raz drugi zostala gospodarzem Mistrzostw Świata grupy A w Hokeju na Lodzie. Tym razem areną zmagań 8 najlepszych zespołów był katowicki Spodek. Do Katowic przyjechaly drużyny ZSRR, Czechosłowacji, Szwecji, USA, Finlandii, RFN i NRD. Niestety, z powodu trwajacego od 1969 r. konfliktu na linii CAHA - IIHF o prawo startów w Mistrzostwach Świata zawodowców z NHL, zabrakło w Katowicach reprezentacji Kanady (Kanada powróciła na międzynarodowe areny w roku 1977). Turniej rozpoczął się od ogromnej sensacji, a dzień 8 kwietnia 1976 r. przejdzie na zawsze do historii polskiego hokeja. W meczu inaugurujacym Polska pokonala ZSRR 6:4 !!!, a 3 bramki dla naszego zespolu zdobył Wiesław Jobczyk. Naszpikowana gwiazdami drużyna ZSRR, ówczesny 14-krotny Mistrz Świata i 5-krotny Mistrz Olimpijski była zdecydowanym faworytem calego turnieju. Nigdy przedtem, ani nigdy później polskim hokeistom nie udalo sie pokonać Rosjan. Warto więc przypomnieć sobie uczestników tego legendarnego pojedynku. Polske reprezentowali wówczas: Walenty Zietara, Mieczyslaw Jaskierski, Stefan Chowaniec (wszyscy Podhale Nowy Targ), Robert Góralczyk, Karol Żurek, Wieslaw Jobczyk, Andrzej Zabawa (wszyscy Baildon Katowice), Andrzej Tkacz, Henryk Gruth, Kordian Jajszczok, Andrzej Szczepaniec, Marek Marcinczak (wszyscy GKS Katowice), Jerzy Potz, Józef Stefaniak, Ryszard Nowiński, Zdzislaw Włodarczyk, Stanisław Szewczyk (wszyscy LKS Lódz), Leszek Kokoszka (Legia Warszawa), Henryk Pytel (Zaglebie Sosnowiec), Henryk Wojtynek (Naprzód Janów). Trenerami polskiej reprezentacji byli Józef Kurek i Emil Nikodemowicz. Niestety, pomimo zwycięstwa nad ZSRR, dwukrotnego pokonania NRD (6:4 i 5:4) i dwóch remisów z Finlandia (3:3 i 5:5), bramka stracona w ostatniej minucie ostatniego w turnieju meczu z RFN (1:2), zadecydowala o spadku naszej drużyny do grupy B.
W latach 80-tych krajowe rozgrywki ligowe zdominowane zostaly przez 2 kluby. Początek dekady należal do hokeistów Zagłębia Sosnowiec, które w latach 1980-83 zdobyły 4 tytuly mistrzowskie pod rząd, natomiast w drugiej połowie dekady panowała bytomska Polonia wygrywająca ligę 6 razy w ciagu 8 lat (w tym 4 razy z rzedu w latach 1988-91). Jeszcze w latach 80-tych czołówka światowego hokeja powoli zaczeła uciekać Polakom. Nasza drużyna na przemian spadała z grupy A, to znów do niej wchodziła. Bardzo popularne było wówczas stwierdzenie, że Polska jest za słaba na grupę A i za silna na grupę B. Dużą niespodziankę sprawili swoim występem polscy hokeisci na Zimowej Olimpiadzie w Calgary w 1988 r. Po minimalnej porażce z Kanadą (0:1), sensacyjnym remisie ze Szwecją (1:1) i wygranej z Francją (6:2) zanosiło się na to, że biało-czerwoni będą w stanie awansować do finałowej szóstki. Cieszyły nie tylko wyniki meczów, ale przede wszystkim styl gry naszego zespołu. Niestety, wiadomość o wykryciu niedozwolonego dopingu w organizmie polskiego napastnika Jaroslawa Morawieckiego i odebranie Polsce dwóch punktów (za zwyciestwo nad Francja) zupelnie rozbiła polski zespół i podcięła naszym zawodnikom skrzydła. Polska przegrała kolejne 3 mecze i ostatecznie zajęła dopiero 10 miejsce. W Calgary triumfowali Rosjanie, wyprzedzajac Finlandię i Szwecję. Gospodarze igrzysk, Kanadyjczycy, nie zdobyli nawet brązowego medalu zajmujac dopiero 4 miejsce.
