Historia hokeja w Polsce
Podobnie jak w innych krajach, równiez w Polsce rozwój hokeja byl zwiazany z lyzwiarstwem. W Polsce hokej na lodzie zaczeto uprawiac w latach dwudziestych - po odzyskaniu niepodleglosci. Pierwsze grupy mlodziezy tworz±ce hokejowe druzyny pojawily sie w Warszawie, Lodzi i we Lwowie. W 1922 r. w Warszawie, Polonia i AZS utworzyly pierwsze klubowe sekcje hokeja na lodzie.
Jako date narodzin polskiego hokeja przyjmuje sie rok 1925, w którym 4 warszawskie kluby: Polonia, AZS, Warszawianka i Warszawskie Towarzystwo Lyzwiarskie zalozyly w stolicy Polski Zwiazek Hokeja na Lodzie (PZHL). Choc PZHL powolaly do zycia zespoly warszawskie, hokej uprawiano juz praktycznie w calej Polsce. Powstawaly kolejno hokejowe druzyny przy klubach we Lwowie (Pogon, Czarni, Lechia), Krakowie (Cracovia, Wisla, Sokól), Wilnie (AZS), Krynicy (KTH), Katowicach (Dab), Lodzi (LKS), Toruniu i Poznaniu.
W 1926 r. PZHL zostal przyjety w poczet czlonków Miedzynarodowej Federacji Hokeja na Lodzie (LIHG, pózniej IIHF). W tym samym roku reprezentacja Polski wystapila w Mistrzostwach Europy w Davos (Szwajcaria) w których zajela 6 miejsce. W przeddzien otwarcia turnieju (11.01.1926) Polacy rozegrali towarzyski mecz z Austria ulegajac wysoko 1:13. Byl pierwszy oficjalny hokejowy mecz miedzypanstwowy polskiej reprezentacji. Rok pózniej we Wiedniu Polska byla juz 4, a w roku 1929 w Budapeszcie zdobylismy srebrny medal i tytul wicemistrzów Europy, ulegajac tylko Czechoslowacji. Na I Mistrzostwach Swiata w hokeju na lodzie rozgrywanych w 1930 r. Chamonix i Davos Polska zajela 5 miejsce.
Pierwsze Mistrzostwa Polski zorganizowano w 1927 r. Runda finalowa odbyla sie w dniach 21 i 22 lutego 1927 r. w Zakopanem. W wyniku wczesniejszych eliminacji do finalów awansowaly 3 zespoly: AZS Warszawa, Pogon Lwów i Warszawskie Towarzystwo Lyzwiarskie. Pierwszym Mistrzem Polski zostala druzyna AZS Warszawa. Taki system rozgrywek o Mistrzostwo Polski - droga eliminacji okregowych lub grupowych, a nastepnie rozgrywania turnieju finalowego - trwal az do roku 1955. Dopiero w sezonie 1955-56 utworzono 8-druzynowa I i II lige, a mecze rozgrywano systemem kazdy z kazdym, mecz i rewanz.
W grudniu 1930 r. w Katowicach otwarto pierwsze w Polsce (a 12 w Europie) sztuczne lodowisko - Torkat. Wbudowanie Torkatu bylo warunkiem przyznania Polsce organizacji Mistrzostw Swiata 1931 r. w Krynicy jako zabezpieczenie gdyby warunki pogodowe nie pozwolily rozegrac turnieju na lodowisku naturalnym w Krynicy. Na turniej do Krynicy, rozgrywany w dniach 1 - 8 lutego 1931 r., oprócz gospodarzy, przyjechalo 10 narodowych reprezentacji: Kanada, USA, Anglia, Austria, Czechoslowacja, Szwecja, Francja, Wlochy, Wegry oraz Rumunia. Niestety, zabraklo mistrzów Europy - Niemców oraz wicemistrza - Szwajcarii. r. Polscy hokeisci w krynickiej imprezie wypadli znakomicie. Zdobyli tytul wicemistrzów> Europy, a w Mistrzostwach Swiata zajeli 4 miejsce. Od naszych reprezentantów lepsze byly tylko zespoly Kanady, USA i Austrii. W roku 1932 reprezentacja Polski po raz pierwszy wystapila na zimowych igrzyskach olimpijskich. Niestety, w Lake Placid (USA) - gdzie odbywal sie olimpijski turniej - Polacy zajeli ostatnie miejsce, przegrywajac wszystkie mecze.
W pierwszym powojennym sezonie 1945-46 w Polsce wznowilo dzialalnosc 16 klubów skupionych w 4 okregach hokejowych: krakowskim (Cracovia, Wisla, Podhale Nowy Targ, KTH Krynica, RKS Legia Kraków), katowickim (Sila Giszowiec, HKS Szopienice, Orzel Welnowiec, Siemianowiczanka, Piast Cieszyn, Czestochowski KS), poznanskim (Warta, Lechia, Stella Gniezno) oraz lódzkim (LKS, HKS Zgierz). Polska utracila osrodki: lwowski i wilenski, nie bylo równiez widac najsilniejszego w okresie miedzywojennym osrodka warszawskiego. W 1946 r. pierwszym powojennym mistrzem Polski zostala Cracovia Kraków. W pierwszych powojennych Mistrzostwach Swiata rozegranych w 1947 r. w Pradze triumfowali gospodarze, a druzyna Polski zajela 6 miejsce wyprzedzajac tylko Rumunie i Belgie. Rok pózniej, na olimpiadzie w St. Moritz (Szwajcaria) polscy hokeisci uplasowali sie na 7 miejscu, przed Austria i Wlochami. W latach 1951-57 w mistrzostwach Polski nieprzerwanie triumfowali hokeisci Legii Warszawa.
W sezonie 1955-56 po raz pierwszy hokejowe rozgrywki ligowe w Polsce rozegrano wg nowych zasad. Po 8 zespolów w I i II lidze walczylo ze soba systemem kazdy z kazdym, mecz - rewanz. Mistrzem Polski zostala warszawska Legia, wyprzedzajac dwie druzyny katowickie: Górnika i Start. Do drugiej ligi spadla Gwardia Katowice, natomiast awans do ekstraklasy wywalczyli hokeisci KTH Krynica. Od 1958 do 1970 r. tytuly Mistrzów Polski praktycznie na przemian zdobywali zawodnicy dwóch klubów: Górnika Katowice (pózniej GKS) i Legii Warszawa. W latach 1965-71 w pierwszej lidze wystepowaly az 4 kluby z Katowic: GKS Katowice, Baildon Katowice, Naprzód Janów i Górnik Murcki. W sezonie 1965-66 pierwsza lige powiekszono do 10 zespolów. W latach 70-tych polski hokej zdecydowanie zdominowala druzyna Podhala Nowy Targ, która zdobyla 9 mistrzowskich tytulów z rzedu (1971-79). Za plecami Podhala walke o srebrne medale MP toczyly miedzy soba druzyny katowickie: Baildon Katowice i Naprzód Janów.
W 1976 r. Polska po raz drugi zostala gospodarzem Mistrzostw Swiata grupy A w Hokeju na Lodzie. Tym razem arena zmagan 8 najlepszych zespolów byl katowicki Spodek. Do Katowic przyjechaly druzyny ZSRR, Czechoslowacji, Szwecji, USA, Finlandii, RFN i NRD. Niestety, z powodu trwajacego od 1969 r. konfliktu na linii CAHA - IIHF o prawo startów w Mistrzostwach Swiata zawodowców z NHL, zabraklo w Katowicach reprezentacji Kanady (Kanada powrócila na miedzynarodowe areny w roku 1977). Turniej rozpoczal sie od ogromnej sensacji, a dzien 8 kwietnia 1976 r. przejdzie na zawsze do historii polskiego hokeja. W meczu inaugurujacym katowicka impreze Polska pokonala ZSRR 6:4 !!!, a 3 bramki dla naszego zespolu zdobyl Wieslaw Jobczyk. Naszpikowana gwiazdami druzyna ZSRR, ówczesny 14-krotny Mistrz Swiata i 5-krotny Mistrz Olimpijski byla zdecydowanym faworytem calego turnieju. Nigdy przedtem ani nigdy pózniej polskim hokeistom nie udalo sie pokonac Rosjan. Warto wiec przypomniec sobie uczestników tego legendarnego pojedynku. Polske reprezentowali wówczas: Walenty Zietara, Mieczyslaw Jaskierski, Stefan Chowaniec (wszyscy Podhale Nowy Targ), Robert Góralczyk, Karol Zurek, Wieslaw Jobczyk, Andrzej Zabawa (wszyscy Baildon Katowice), Andrzej Tkacz, Henryk Gruth, Kordian Jajszczok, Andrzej Szczepaniec, Marek Marcinczak (wszyscy GKS Katowice), Jerzy Potz, Józef Stefaniak, Ryszard Nowinski, Zdzislaw Wlodarczyk, Stanislaw Szewczyk (wszyscy LKS Lódz), Leszek Kokoszka (Legia Warszawa), Henryk Pytel (Zaglebie Sosnowiec), Henryk Wojtynek (Naprzód Janów). Trenerami polskiej reprezentacji byli Józef Kurek i Emil Nikodemowicz. Niestety, pomimo zwyciestwa nad ZSRR, dwukrotnego pokonania NRD (6:4 i 5:4) i dwóch remisów z Finlandia (3:3 i 5:5), bramka stracona w ostatniej minucie ostatniego w turnieju meczu z RFN (1:2), zadecydowala o spadku naszej druzyny do grupy B.
W latach 80-tych krajowe rozgrywki ligowe zdominowane zostaly przez 2 kluby. Poczatek dekady nalezal do hokeistów Zaglebia Sosnowiec, które w latach 1980-83 zdobylo 4 tytuly mistrzowskie pod rzad, natomiast w drugiej polowie dekady panowala bytomska Polonia wygrywajaca lige 6 razy w ciagu 8 lat (w tym 4 razy z rzedu w latach 1988-91). Jeszcze w latach 80-tych czolówka swiatowego hokeja powoli zaczela uciekac Polakom. Nasza druzyna na przemian spadala z grupy A, to znów do niej wchodzila. Bardzo popularne bylo wówczas stwierdzenie, ze Polska jest za slaba na grupe A i za silna na grupe B. Duza niespodzianke sprawili swoim wystepem polscy hokeisci na Zimowej Olimpiadzie w Calgary w 1988 r. Po minimalnej porazce z Kanada (0:1), sensacyjnym remisie ze Szwecja (1:1) i wygranej z Francja (6:2) zanosilo sie na to, ze bialo-czerwoni beda w stanie awansowac do finalowej szóstki. Cieszyly nie tylko wyniki meczów ale przede wszystkim styl gry naszego zespolu. Niestety, wiadomosc o wykryciu niedozwolonego dopingu w organizmie polskiego napastnika Jaroslawa Morawieckiego i odebranie Polsce dwóch punktów (za zwyciestwo nad Francja) zupelnie rozbila polski zespól i podciela naszym zawodnikom skrzydla. Polska przegrala kolejne 3 mecze i ostatecznie zajela dopiero 10 miejsce. W Calgary triumfowali Rosjanie, wyprzedzajac Finlandie i Szwecje. Gospodarze igrzysk, Kanadyjczycy, nie zdobyli nawet brazowego medalu zajmujac dopiero 4 miejsce.
